Non deixa de ser unha ironía que no ano en que se cumpre o 25 aniversario da maior catástrofe nuclear da historia (Chernobyl 1986) se estea a librar en Xapón unha dura batalla para evitar un evento similar.
No complexo nuclear de Fukushima, a uns 240 km ao norte da capital Toquio, os efectos quizais conxuntos do terremoto e tsunami do venres 11 provocaron un problema na refrixeración do núcleo dos reactores 1,2 e 3 dos catro dos que consta esta parte da central.Para entendelo fácil, un reactor nuclear é como unha enorme cafeteira que xera o seu propio calor internamente por mor da fisión do combustible nuclear (habitualmente o Uranio-235). A auga grazas a esa calor pasa a vapor moi quente que se dirixe a unha turbina para que esta xire. Unida a esa turbina hai un xerador eléctrico que crea corrente eléctrica de xeito semellante a como o fai o xerador dunha central de carbón tamén movida por vapor de auga, ou eólica movida polo vento. A auga debe estar permanentemente circulando dentro desa cafeteira porque senón a calor non é extraída, e daquela o combustible pode se fundir e danar a estrutura da vasilla do reactor (a cafeteira).
Esta é a situación actual nestes reactores xaponeses, pois segundo as novas que hai neste momento é moi probable que parte do combustible deses reactores estea xa fundido. O feito de que os técnicos estean utilizando auga de mar para refrixeraren os reactores indica de están a tomar medidas desesperadas, o que fala da gravidade da situación.
Hai que dicir, que a vasilla do reactor está dentro dun edificio de contención deseñado para evitar calquera fuga ao exterior. Neste momento esas contencións terán que demostrar ata onde o seu deseño ten sido o axeitado.
O combustible fundido (uranio) máis o resto dos elementos metálicos que conforman a estrutura interna do reactor acadan temperatura duns 1500 ºC e a esa temperatura a propia parede da vasilla pode tamén comezar a se fundir. Nese caso a masa fundida, como unha especie de lava volcánica, derretería outros materiais próximos situados na base do reactor. Ata onde continuaría esta acción?
Un problema paralelo é que a esas temperaturas a auga de mar que tenta enfriar toda esa masa pasa a vapor creando unha enorme sobrepresión interna en contra das paredes de contención. Esa é a razón de que os técncos estean liberando de cando en vez parte dese vapor ao exterior. Como ese vapor arrastra gases radiactivos, estase a elevar significativamente a radiactividade ambiente, e por iso tense evacuado a toda a poboación nun raio de 20 km.
Por outra parte, a esa alta temperatura o metal Zirconio que forma parte das vainas que conteñen o uranio reacciona co auga producindo hidróxeno. Este gas, escapa co vapor cando se libera este último e acaba reaccionando de forma explosiva co osíxeno do aire. Esta é a razón das dúas explosión xa producidas nos reactores 1 e 3 de Fukushima.
Un problema moitísimo máis serio sería se esa masa fundida entra en contacto directo cunha masa importante de auga, pois produciría grandes cantidades instantáneas de vapor que poderían provocar unha explosión lanazando material radiactivo de forma importante ao exterior.
No ano 1979 en Harrisburg (EEUU) pasou algo semellante e o edificio de contención resistiu quedando todo o material danado pola fusión no seu exterior. Sen embargo, esta central xaponesa presenta unhas características de contención inferiores ás da central americana.
As vindeiras horas serán críticas e permitirán saber a magnitude dos danos que este accidente nuclear vai causar na poboación e no medio ambiente.
O que si é claro é que do mesmo xeito que Chernobyl supuxo un parón na construccións de centrais nucleares, este accidente vai xerar un reconsideración dos planes nucleares de moitos países.
Ramón Cid
Interesante exposición. Gustaríame engadir que a terminoloxía empregada para denotar este tipo de accidente das centrais nucleares, “fusión do núcleo” pode, nunha aproximación inicial, inducir a algúns á confusión coa fusión nuclear . A máis dunha persoa, lle tiven que aclarar a cuestión.
ResponderEliminarAs últimas semanas levamos escoitando e lendo en relación aos sucesos de Xapón, termos nos medios de comunicación como centrais nucleares, fusión do núcleo e incluso entrando en danza o hidróxeno. Poucas veces se aclara explicitamente, como aquí se fai, que se trata de centrais de fisión nuclear. Isto é comprensible tendo en conta que de momento só existe tecnoloxía desenvolvida a escala industrial para a fisión e, polo tanto, todas as centrais nucleares actuais son de fisión. Ademais a cuestión estaba centrada na situación crítica dos reactores como consecuencia dunha cadea de sucesos catastróficos máis que no proceso polo que a enerxía nuclear se transforma en enerxía termoeléctrica.
Os medios de comunicación trasladan moitas veces de forma practicamente directa información técnica, neste caso do ámbito nuclear, onde existe un background de coñecementos sobre o tema que pode non existir en tódolos sectores da poboación. Como queira que fose erroneamente interpretado (“centrais de fusión nuclear” ou centrais de fisión nas que a causa dun accidente “se xerou un proceso de fusión nuclear incontrolada”) a cuestión pon en evidencia unha vez máis a conveniencia dunha alfabetización científica que permita a tódolos cidadáns interpretar e participar con criterio na sociedade tecno-científica contemporánea.
Estou de acordo absolutamente con esas precisión. En efecto hai que distinguir entre "fusión do núcleo" (paso de sólido a líquido dos compoñentes sólidos) con "fusión nuclear", pois neste caso estamos a falar de núcleos que se unen para dar un máis grande.
ResponderEliminarSi que gostaría de facer unha matización neste tema. Trátase de deixar de utilizar o termo "alfabetización científica", xa que como non me canso de repetir hoxe xa non podemos entender "alfabetización" sen ter en conta a ciencia.
DIgamos pois, simplemente alfabetización.
Paréceme moi acertada a túa matización. É unha expresión de tempo atrás que, como ben explicas, no contexto actual non resulta moi apropiada.
ResponderEliminar